Δευτέρα 20 Ιουλίου 2009

Το πρόσωπο ενός άλλου

Κοντεύει μήνας από την τελευταία μας ανάρτηση και σκέφτηκα να ζωντανέψω λίγο το blog. Στο περιοδικό ΣΙΝΕΜΑ έχει τρεις ταινίες του Hiroshi Teshigahara, μεταξύ των οποίων και το πρόσωπο ενός άλλου.

Σκηνοθέτης: Hiroshi Teshigahara
Σενάριο: Kobo Abe (βιβλίο, σενάριο)
Προβλήθηκε: 1966
Είδος: Κοινωνικό, Φαντασίας

Ο Oκουγιάμα καίει το πρόσωπο του κατά την διάρκεια της δουλειάς και μένει με επιδέσμους, αποκομμένος από την κοινωνία, την δουλειά και την ψυχρή γυναίκα του. Δέχεται την πρόταση ενός ψυχίατρου να βάλει μια μάσκα που μοιάζει με αληθινό πρόσωπο. Ο σκοπός του ψυχιάτρου δεν είναι άλλος από το να σημειώσει τις ψυχολογικές αλλαγές του Οκουγιάμα ενώ ο ίδιος το χρησημοποιεί για να αποπλανήσει την γυναίκα του. Όπως θα διαπιστώσει κανείς όταν την δει, η ταινία επικεντρώνεται σε φιλοσοφικές αναζήτησεις γύρω από την προσωπικότητα, την ατομικότητα και την σχέση μεταξύ εμφάνισης και προσωπικότητας. Οι άνθρωποι δέχονται έναν άνθρωπο και τον ορίζουν από την εμφάνιση του, από την μυρωδιά του (βάσει ενστίκτου δηλαδή) ή από την προσωπικότητα του; Ο Οκουγιάμα θέλει την μάσκα για να ενταχθεί ξανά στην κοινωνία ή για να απομακρυνθεί από αυτή και να γίνει ένας άλλος; Τις μάσκες τις φοράνε μόνο οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτιμήση, με ματαιοδοξία ή μήπως όλοι μας; Η γυναίκα του Οκουγιάμα βάφεται όπως όλες οι γυναίκες της σειράς της και η κάμερα μας το υπενθυμίζει κάθε φορά που θα βλέπουμε το γαζωμένο πρόσωπο του πρωταγωνιστή. Το χόμπι της είναι η διατήρηση πολυτίμων λίθων και όπως πολύ σωστά την ρωτάει ο Οκουγιάμα, "Η πέτρα είναι πολυτιμή ακατέργαστη και βρώμικη ή αξίζει όταν την γυαλίζουμε;". Μια γυναίκα σαν αυτή δεν φοράει μάσκα για να είναι αποδεκτή σε μια κοινωνία; Μια τέτοια γυναίκα το θεωρεί υποχρέωση και ότι φροντίζει να τιμάει ένα ήδη ωραίο πρόσωπο. Παράλληλα θα βλέπουμε μια άλλη νεαρή κοπέλα με το μισό της πρόσωπο κατεστραμμένο από την βόμβα στο Ναγκασάκι η οποία εργάζεται σε ψυχιατρική κλινική και όλοι γύρω της εκτιμούν τον ψυχικό της κόσμο. Δεν είναι όμως αποδεκτή από την κοινωνία σαν γυναίκα γιατί έχει πρόσωπο γεμάτο εγκαύματα. Φοβάται (όπως ο σκηνοθέτης και η μεταπολεμική Ιαπωνία) έναν νέο πόλεμο και έχει τραγική κατάληξη. Συνεχίζοντας στα συναισθηματοποιημένα μηνύματα που μας περνά η ταινία τίθεται και το θέμα των ορίων της ελευθερίας. Δεδομένου ότι το πρόσωπο είναι ο καθρεύτης της ψυχής, ο πρωταγωνιστής είναι ελεύθερος να κάνει ότι θέλει αφού δεν είναι κανένας όταν η ψυχή από το πρόσωπο του είναι δύο διαφορετικά πράγματα εν τέλει. Πριν καταλήξει σ' αυτό το συμπέρασμα όμως έχει φθαρεί εσωτερικά γιατί το νέο του πρόσωπο τον αναγκάζει να αγοράσει καινούρια ρούχα και να συμπεριφερθεί σαν άλλος άνθρωπος. Το σχέδιο του αποτυγχαίνει και μένει εγκλωβισμένος στην απέραντη ελευθερία του να κάνει ό,τι θέλει αλλά και στο πρόσωπο ενός άλλου... Οι διάλογοι είναι έντονοι (πρόκειται για μεταφορά από βιβλίο άλλωστε) και δεν σ' αφήνουν να αφαιρεθείς ούτε λεπτό. Η σκηνοθεσία χρησημοποιεί όλα τα μέσα για να αποδώσει κάθε φόρα και ένα άλλο μήνυμα και συναίσθημα. Ο εξπρεσιονισμός στο ιατρείο και στις λήψεις των προσώπων μέσα από γυαλί και ο ρομαντισμός με την μουσική για παράδειγμα. Το μόνο σίγουρο είναι πως η ταινία θέλει συζητήση, όχι σκέψη και πως κάθε λεπτό είναι ένα κράμα εντυπώσεων. Ειλικρινέστατη ταινία παρόλο που φαίνεται πως είχε δυσκολία στο γύρισμα και θα μπορούσε να χάσει κάτι από την αμμεσότητα της.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου